Το Παρίσι τα τελευταία χρόνια έχει μεταμορφωθεί. Πρώην πολυσύχναστοι αυτοκινητόδρομοι καταλαμβάνονται από πράσινο, πεζούς και ποδήλατα, η ρύπανση και τα τροχαία έχουν περιοριστεί, πολλές εκατοντάδες χιλιόμετρα ποδηλατόδρομων έχουν αλλάξει το πρόσωπο της γαλλικής πρωτεύουσας και η δήμαρχος Αν Ινταλγκό κατάφερε να συρρικνώσει τη χρήση Ι.Χ. εξασφαλίζοντας παράλληλα την άνετη επανεκλογή της.
Ο Ζαν-Λουί Μισικά, αντιδήμαρχος υπεύθυνος για τον αστικό χώρο επί δώδεκα χρόνια, πρώτα υπό τον Μπερντράν Ντελανοέ και εν συνεχεία υπό την Αν Ινταλγκό, διαδραμάτισε ρόλο-κλειδί στη μεταμόρφωση αυτή. «Το σημαντικότερο είναι να μην κάνεις βήματα πίσω. Το πολύ έναν χρόνο μετά τις παρεμβάσεις η κίνηση ισορροπεί», λέει. Ο Ζαν-Λουί Μισικά βρέθηκε στην Ελλάδα προσκεκλημένος του Φόρουμ των Δελφών και μίλησε στην «Κ».
– Η γαλλική πρωτεύουσα άλλαξε δραστικά επί των ημερών σας.
– Η μεταμόρφωση άρχισε επί δημαρχίας Ντελανοέ, αν και ήταν λιγότερο θεαματική από ό,τι επί Ινταλγκό. Οι πρώτοι ποδηλατόδρομοι, η πεζοδρόμηση μιας οδού ταχείας κυκλοφορίας, μήκους 4 χιλιομέτρων στην αριστερή όχθη του Σηκουάνα έγιναν επί Ντελανοέ. Η μεγάλη αλλαγή ήρθε με την απόφαση της Ινταλγκό να μετατρέψει τον μεγάλο αυτοκινητόδρομο Ζορζ Πομπιντού, στη δεξιά όχθη, σε περίπατο πεζών και με το έργο των επτά πλατειών, σε καθεμιά από τις οποίες το 50% του χώρου αποδόθηκε στους πεζούς και τα ποδήλατα. Υπήρξε μια πάρα πολύ έντονη αντιπαράθεση, το Παρίσι είναι μια πυκνοκατοικημένη πόλη, όπως και η Αθήνα, έτσι όλο τον χώρο που δώσαμε στο ποδήλατο τον αφαιρέσαμε από τα αυτοκίνητα.
– Αφαιρέσατε χώρο από τη στάθμευση ή από την κυκλοφορία;
– Και από τα δύο. Οι διαμαρτυρίες ξεκίνησαν κυρίως με το κλείσιμο της δεξιάς όχθης. Η Περιφέρεια του Παρισιού, που είχε παραμείνει στα χέρια της Δεξιάς, υπό τη Βαλερί Πεκρές, προσέφυγε στο δικαστήριο εναντίον του Δήμου, με το επιχείρημα ότι ο αυτοκινητόδρομος χρησιμοποιείται από όλους τους κατοίκους της ευρύτερης μητροπολιτικής περιοχής. Ολες οι μελέτες που παραγγείλαμε –και παραγγείλαμε πολλές– έδειξαν ότι επίπτωση θα υπήρχε, μποτιλιαρίσματα ναι, θα υπήρχαν. Αλλά προσέξτε. Οταν ξεκίνησα να δουλεύω στο δημαρχείο, πήγα να συναντήσω έναν από τους μεγαλύτερους ειδικούς στην πολεοδομία και τον ρώτησα τι μπορούμε να κάνουμε για να μειώσουμε τον αριθμό των αυτοκινήτων σε μια πόλη. Μου είπε, αφαιρέστε θέσεις στάθμευσης και καταργήστε αστικούς αυτοκινητοδρόμους, ουσιαστικά δημιουργήστε συμφόρηση.
Το Παρίσι είναι μια πυκνοκατοικημένη πόλη, έτσι όλο τον χώρο που δώσαμε στο ποδήλατο τον αφαιρέσαμε από τα αυτοκίνητα.
– Αυτό πρέπει να το εξηγήσετε.
– Δημιουργώντας επιπλέον δρόμους «προσκαλούμε» επιπλέον αυτοκίνητα, δημιουργώντας επιπλέον ποδηλατόδρομους, «προσκαλούμε» ποδήλατα. Δεν υπάρχει κάποιο θαύμα, οι υποδομές υπαγορεύουν τη χρήση, όχι το αντίστροφο. Υπάρχει ένα φαινόμενο που οι ειδικοί ονομάζουν εξάτμιση της κυκλοφορίας. Οταν κλείνει ένας αστικός αυτοκινητόδρομος, γίνονται 3-4 πράγματα ταυτόχρονα. Κάποιοι οδηγοί επιλέγουν άλλα ωράρια, κάποιοι επιλέγουν άλλα δρομολόγια, κάποιοι αφήνουν το αυτοκίνητο και επιλέγουν άλλους τρόπους μετακίνησης και ένας πολύ μικρός αριθμός –αυτούς υπερασπιζόταν η Πεκρές– δεν κατεβαίνουν στο Παρίσι. Για τους περισσότερους, το 90%, απλά γίνονται αναπροσαρμογές. Αλλά χρειάζεται να περάσει ένας χρόνος. Εγινε μια μάχη μελετών ανάμεσα σ’ εμάς και την Περιφέρεια, η Περιφέρεια έκανε μελέτες με μεγάλη ταχύτητα γιατί ήξερε ότι η κυκλοφορία θα ισορροπήσει και ήθελε να καταγράψει την κατάσταση προτού συμβεί αυτό. Εμείς λέγαμε ότι χρειάζεται ένας χρόνος υπομονή. Η Περιφέρεια υποστήριζε ότι η ρύπανση είχε αυξηθεί στο τμήμα του αυτοκινητόδρομου που δεν είχε πεζοδρομηθεί και αυτό ήταν αλήθεια για επτά-οκτώ μήνες. Μετά όμως όχι. Εν συνεχεία έγινε μια τεράστια δικαστική μάχη. Εξηγήσαμε στο δικαστήριο ότι κλείνουμε τη δεξιά όχθη για να μειώσουμε τη ρύπανση. Δεν έγινε δεκτό, γιατί η περιβαλλοντική νομοθεσία είχε κάποια κενά. Μετά αλλάξαμε δικηγόρους και υποστηρίξαμε ότι την κλείνουμε για να αναδείξουμε τα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς. Αυτό πέρασε.
– Προφανώς επιμείνατε γιατί υπήρχε πολιτική βούληση.
– Σαφώς, ήταν θέμα αποφασιστικότητας, δεν κάναμε πίσω. Είμαι πεπεισμένος ότι προπαντός δεν πρέπει να κάνεις βήματα πίσω. Γιατί τα νούμερα είναι τραγικά, σε μια πόλη όπως το Παρίσι το αυτοκίνητο καταλαμβάνει πάνω από 50% του δημόσιου χώρου, ενώ παρέχει το 13% των μετακινήσεων. Μια μειονότητα πολύ πλούσιων καρπώνεται τον δημόσιο χώρο και δεν μπορεί να διανοηθεί ότι δεν του ανήκει. Και αφού έχουν πρόσβαση στα μέσα ενημέρωσης, οι διευθυντές γράφουν άρθρα για να διαμαρτυρηθούν εναντίον των παρεμβάσεων, ενώ οι δημοσιογράφοι τους μετακινούνται με ποδήλατο. Και στις εκλογές φάνηκε ότι είναι μειοψηφία. Το 2020 κερδίσαμε με τεράστια άνεση, με 49% των ψήφων σε έναν δεύτερο γύρο στον οποίο συμμετείχαν τρεις υποψήφιες.
– Υπάρχουν διαφορές με την Αθήνα. Το αυτοκίνητο στην Αθήνα είναι και για τη μεσαία τάξη.
– Και σε εμάς, στην περιοχή που ονομάζουμε μικρή κορώνα, δηλαδή όχι στο κέντρο, έχει αυτοκίνητο το 50% των κατοίκων, ενώ στη μεγάλη κορώνα, μακριά από τη μητρόπολη, κανείς δεν ζει χωρίς αυτοκίνητο. Αλλά ο κόσμος που δεν μπορεί να κάνει αλλιώς κυκλοφορεί με το αυτοκίνητο πολύ πιο εύκολα, από τη στιγμή που φεύγουν από τον δρόμο τα οχήματα όσων μπορούν να κάνουν αλλιώς. Στην αρχή έρχονταν να με βρουν για να διαμαρτυρηθούν οδηγοί ταξί. Τους έλεγα σας φτιάχνουμε την τύχη σας, γιατί τα ταξί θα μπορούν να κυκλοφορούν εκεί που δεν πάνε τα αυτοκίνητα. Στη νέα θητεία κλείσαμε τη Ρι ντε Ριβολί, έναν από τους κεντρικότερους δρόμους, αλλά τα ταξί και τα λεωφορεία μπορούν να κινηθούν. Θέλουμε μια πόλη, στο κέντρο της οποίας να κυκλοφορούν με αυτοκίνητο μόνο αυτοί που δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς, όλοι οι υπόλοιποι αποδέχονται μία από τις 4-5 λύσεις – μετρό, λεωφορείο, ποδήλατο, πατίνι, ηλεκτρικό πατίνι, ταξί, uber. Το πρόβλημα είναι πώς θα περάσουμε από την κινητικότητα ως ιδιοκτησία στην κινητικότητα ως υπηρεσία. Αυτό το πέρασμα είναι δύσκολο, εγώ το έκανα. Προηγουμένως οδηγούσα αυτοκίνητο στο Παρίσι, τώρα όχι.
100 χιλιόμετρα αρκούν στην Αθήνα
– Το δίκτυο του μετρό στην Αθήνα δεν είναι τόσο πυκνό.
– Το μετρό σας το χρησιμοποίησα πολύ, είναι υπέροχο.
– Στην Αθήνα γίνονται κάποια έργα υπέρ των πεζών, αλλά η λωρίδα ποδηλάτου στην οδό Πανεπιστημίου καταργήθηκε.
– Κρίμα, η Αθήνα δεν είναι επίπεδη, αλλά με ηλεκτρικό ποδήλατο θα ήταν τέλεια. Ζω στον λόφο της Μονμάρτης και χρησιμοποιώ ηλεκτρικό ποδήλατο. Δεν έχω δυνάμεις για κανονικό ποδήλατο, αλλά με το ηλεκτρικό είναι σκέτη ευχαρίστηση. Αλλά χωρίς υποδομές δεν μπορείς να έχεις ποδήλατα, οι ποδηλάτες χρειάζονται ασφάλεια. Αν θέλετε πραγματικά να μεταμορφώσετε μια πόλη, πρέπει το δίκτυο των ποδηλατόδρομων να καλύπτει πραγματικές ανάγκες μετακίνησης. Τους προσωρινούς ποδηλατόδρομους για τον κορωνοϊό τους φτιάξαμε πολύ γρήγορα, δεν ήταν ωραίοι αλλά ήταν πολύ αποτελεσματικοί. Δεν είναι θέμα χρημάτων, είναι θέμα θέλησης.
– Κάπως έτσι πήγε να γίνει και στην Αθήνα, αλλά αντί να εξατμιστούν τα αυτοκίνητα, μάλλον εξατμίστηκε η πολιτική βούληση. Τι γίνεται με τους ιδιοκτήτες καταστημάτων;
– Είχαμε πραγματικό πρόβλημα με το πολυκατάστημα Σαμαριτέν. Νόμιζαν ότι θα χάσουν όλα τους τα χρήματα. Είναι τεράστια η άγνοια για τις επιπτώσεις μιας πεζοδρόμησης και το λόμπι του αυτοκινήτου την τροφοδοτεί. Λένε ότι θα μειωθεί η εμπορική κίνηση, ενώ τα στοιχεία δείχνουν ότι αυτό δεν ισχύει. Η διαβούλευση είναι σημαντική, αλλά στο τέλος, αν έχεις εντολή από τους ψηφοφόρους, πρέπει να το κάνεις. Το βασικό είναι να είσαι σαφής ως προς τους στόχους σου στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας.
– Και αν η παράνομη στάθμευση αποτελεί επιχειρηματικό μοντέλο;
– Είναι παγκόσμιο το πρόβλημα. Εχουμε πολύ κόσμο που παρκάρει σε ποδηλατόδρομους. Τώρα επιβάλλουμε πολύ τσουχτερό πρόστιμο. Η Ινταλγκό για ένα διάστημα ήταν μισητή. Στην αρχή ανέβαζαν φωτογραφίες στο twitter με άδειους ποδηλατόδρομους. Φυσικά ήταν άδειοι, είναι θέμα επιπέδου, όταν ξεπεράσεις ένα επίπεδο υποδομών για το ποδήλατο, η εικόνα αλλάζει.
– Ποιο είναι αυτό το επίπεδο;
– Στο Παρίσι ήταν τα 400-600 χλμ. ποδηλατόδρομων. Στην Αθήνα 100 χλμ. νομίζω αρκούν, γιατί η Αθήνα είναι μικρότερη από το Παρίσι. Χρειάζεσαι έναν πολύ εμβληματικό ποδηλατόδρομο από τα δυτικά προς τα ανατολικά και έναν από τα βόρεια προς τα νότια, ώστε να μπορείς να πεις ότι υπάρχει η επιλογή του ποδηλάτου για όλους. Κατά την άποψή μου, το αφήγημα του δημάρχου Αθηναίων δεν ήταν αρκετά ισχυρό.
από Ευρυδίκη Μπερσή
——
Μην εμπιστεύεστε τα social media της λογοκρισίας!
Γραφτείτε στο Newsletter μας, το οποίο στέλνουμε μόνο όταν υπάρχει κάποια σημαντική ενημέρωση, και επί της ευκαιρίας το συμπληρώνουμε με επιπλέον άρθρα.
Επιλέξτε τα εξειδικευμένα ενδιαφέροντα σας για περισσότερη ενημέρωση.
