Όλο και περισσότερες πόλεις στον κόσμο, από το Βερολίνο έως την Μπογκοτά, μετατρέπουν δρόμους για ποδηλάτες και πεζούς ως μέτρο αντιμετώπισης του Κορονοϊού, ώστε οι πολίτες να μείνουνε ενεργοί και υγιείς, για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού, με τον καθαρό αέρα, τον ήλιο, την σωματική και ψυχική υγεία, την ελευθερία και την δυνατότητα τήρησης της κοινωνικής αποστασιοποίησης.

Με τα δημόσια μέσα μετακίνησης να αυξάνουν το ρίσκο της μεταδοτικότητας του ίου, με τον συγχρωτισμό σε κλειστό περιβάλλον και το άγγιγμα επιφανειών, το ποδήλατο αποτελεί και σε αυτή την περίπτωση το καλύτερο μέσο μετακίνησης και άσκησης.

Σε αυτή την κοινή και επιστημονική λογική η Ελλάδα απαντά όπως συνήθως αναχρονιστικά, με τον Δήμο Θεσσαλονίκης να κλείνει την παραλία, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας το δάσος Σέιχ Σου, ενώ οι ανοιχτές Λαϊκές Αγορές είναι στο στόχαστρο, σε αντίθεση με τους στενούς διαδρόμους των σουπερμάρκετ. Όσο για το ποδήλατο δεν βλέπουμε τίποτα από την τοπική αυτοδιοίκηση αλλά ούτε ενεργοποιείται η εθνική στρατηγική για το ποδήλατο που πρόσφατα ανακοίνωσε η κυβέρνηση.

Με τον περιορισμό του ελάχιστου δημόσιου χώρου, ολοι οι πολίτες αντιμετωπιζόμαστε σαν φυλακισμένοι, πεζοί και ποδηλάτες μετακινούμενοι, είτε για εργασία, είτε για άσκηση, είτε για ψώνια, είτε για παροχή βοήθειας, στριμωχνόμαστε στα στενά και πολλές φορές ανύπαρκτα πεζοδρόμια χωρίς να μπορούμε να τηρήσουμε εύλογη απόσταση, ενώ πολλές φορές αναγκαζόμαστε να κάνουμε χρήση του οδοστρώματος με κίνδυνο την ζωή μας, λόγω των αυξημένων ταχυτήτων κίνησης των μηχανοκίνητων που εκμεταλλεύονται τους άδειους δρόμους για να κάνουν ακόμα και κόντρες, σούζες και άλλες επικίνδυνες επιδείξεις.

Ο ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΜΕΤΑΞΥ COVID-19 ΚΑΙ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Η ατμοσφαιρική ρύπανση σκοτώνει πάνω από τέσσερα εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο, και το δίκτυο Copernicus της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος έχει μετρήσει σημαντικές μειώσεις του διοξειδίου του αζώτου μεταξύ Μαρτίου-Απριλίου 2019 και μέσα Απριλίου 2020. Τα επίπεδα του διοξειδίου του αζώτου μειώθηκαν 55% στο Παρίσι, ενώ η Ρώμη, το Μιλάνο και η Μαδρίτη έχουν δει όλες μειώσεις περίπου 50%. Με αυτά τα στοιχεία τεκμηριώνεται η άμεση συνεισφορά των καυσαερίων από την κίνηση των μηχανοκίνητων, τα οποία μειώθηκαν δραστικά με την απαγόρευση κυκλοφορίας, λόγω κορονοϊού.

Η έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να οδηγήσει σε αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, συμπεριλαμβανομένων των αναπνευστικών, καρδιαγγειακών και άλλων παθήσεων, οι οποίες μειώνουν σημαντικά τις πιθανότητες επιβίωσης των ατόμων με Covid-19.

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε από την Ιταλική Εταιρεία Περιβαλλοντικής Ιατρικής υποδηλώνει ότι «η ταχεία αύξηση των ποσοστών μετάδοσης που έχει επηρεάσει ορισμένες περιοχές της Βόρειας Ιταλίας θα μπορούσε να συνδεθεί με την ατμοσφαιρική ρύπανση σωματιδίων που ενεργεί ως φορέας και ενισχυτής εκεί». Επιπλέον μια μελέτη του Χάρβαρντ μόλις βρήκε τον πρώτο συσχετισμό μεταξύ της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και των θανάτων COVID-19 στις ΗΠΑ.

Στην Ελλάδα (2016) ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος εκτιμά ότι 16.440 πρόωροι θάνατοι αποδίδονται στην έκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις τριών βασικών ρύπων: των αιωρούμενων σωματιδίων με διάμετρο μικρότερη των 2,5 μικρών του μέτρου (ΡΜ2,5, πρακτικά μικρότερη διάμετρος από μια τρίχα), του διοξειδίου του αζώτου (ΝΟ2) και του όζοντος (Ο3).

ΓΙΑΤΙ ΠΟΔΗΛΑΤΟ;

Είναι γνωστό ότι η σωματική δραστηριότητα συμβάλλει σημαντικά στη διατήρηση ενός ισχυρού ανοσοποιητικού συστήματος. Ποδηλατώντας, ο καρδιακός σας παλμός και η αναπνοή καθαρίζει βαθιά τον λαιμό και τους πνεύμονες από τα βακτήρια, αυξάνεται ο αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων, μειώνεται ο κίνδυνος καρδιαγγειακών παθήσεων, αρκετών καρκίνων, άνοιας και διαβήτη, και απομακρύνονται χρόνιες ασθένειες. Για αυτό, μια μεγάλη ομάδα επιστημόνων κάλεσε με ανοιχτή επιστολή την κυβέρνηση στο Ηνωμένο Βασίλειο, να επιτρέψει το ασφαλές περπάτημα και την ποδηλασία ιδιαίτερα σε πράσινο περιβάλλον, για τα οφέλη της στην σωματική υγεία  και ψυχική υγεία.

Πολλαπλές μελέτες δείχνουν ότι όσοι μετακινούνται με ποδήλατο είναι πιο ευτυχισμένοι, με μειωμένο στρες και λιγότερο επιρρεπείς σε κατάθλιψη, από εκείνους που χρησιμοποιούν οποιαδήποτε άλλη μορφή μετακίνησης.

Η ποδηλασία είναι μια εγγενώς ασφαλής μορφή μετακίνησης όπου οι κίνδυνοι είναι σχεδόν όλοι εξωτερικοί – δηλαδή εξαρτάται από τους οδηγούς των μηχανοκίνητων οχημάτων. Εάν η πρόθεση είναι πραγματικά να αποφευχθούν τα ατυχήματα στο δρόμο, τότε ο καλύτερος τρόπος, σίγουρα, θα ήταν να μειώσουμε τα όρια ταχύτητας και να παρακινήσουμε σε  προσεκτική οδήγηση των μηχανοκίνητων.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) σε τεχνική οδηγία του για την μετακίνηση εν μέσω πανδημίας, συνιστά ποδήλατο ή περπάτημα γιατί παρέχει φυσική απόσταση ενώ βοηθά να ικανοποιήσουμε την ελάχιστη απαίτηση για καθημερινή σωματική δραστηριότητα, η οποία μπορεί να είναι πιο δύσκολη λόγω της αυξημένης τηλεργασίας και της περιορισμένης πρόσβασης σε αθλητισμό και άλλες ψυχαγωγικές δραστηριότητες.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ  ΣΕ ΠΟΛΕΙΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Στην Φιλαδέλφεια ΗΠΑ, οι αρχές έκλεισαν 4.7 μίλια μιας παραποτάμιας λεωφόρου για τα μηχανοκίνητα, ώστε να τα χρησιμοποιήσουν οι κάτοικοι για την καθημερινή τους άσκηση. Η Μινεάπολη έκλεισε μεγάλο μέρος των παραποτάμιων πάρκινγκ αυτοκινήτων. Το Denver δημιούργησε στιγμιαίες ποδηλατικές και περιπατικές λωρίδες γύρω από την λίμνη Sloan για να βοηθήσει τον κόσμο να ασκηθεί, διατηρώντας την κοινωνική αποστασιοποίηση. Το Oakland σχεδίασε το κλείσιμο 75 μιλίων δρόμων (10% επί του συνόλου) στα μηχανοκίνητα.

Στον Καναδά, το Stanley Park του Βανκούβερ επιτρέπει μόνο ποδηλάτες και πεζούς, καθώς και στην ανατολική παραλιακή λεωφόρος που το συνδέει, ώστε να μειωθεί η συμφόρηση και να σταματήσει τους επισκέπτες να έρχονται με αυτοκίνητο και να παρκάρουν επικίνδυνα, την ώρα που η χρήση του πάρκου αυξήθηκε κατά 40%. Στο Winnipeg, 4 μεγάλοι δρόμοι είναι διαθέσιμοι μόνο για ποδηλάτες και πεζούς από τις 8 το πρωί μέχρι τις 8 το βράδυ. Στο Calgary λωρίδες αυτοκινήτων έχουν δοθεί σε ποδηλάτες.

Όπως σε πολλές πόλεις, η Βουδαπέστη είδε την χρήση λεωφορείου να πέφτει κατά 90%, και κίνηση στους δρόμους κατά 50%. Οι αρμόδιοι της πόλης, τώρα προγραμματίζουν ένα ποδηλατικό δίκτυο στις κύριες οδούς.

Στο Σίδνεϊ, το Πέρθ, την Αδελαΐδα της Αυστραλίας, το Chapel Hill στις ΗΠΑ, και το Calgary στο Καναδά, είναι ανάμεσα στις πόλεις που έκαναν διαβάσεις πεζών αυτόματες, ώστε να μην χρειάζεται να πατηθεί το κουμπί διέλευσης του σηματοδότη.

Στο Βερολίνο μια πληθώρα δρόμων έχουν νέες φαρδιές λωρίδες ποδηλάτων στη θέση ορισμένων λωρίδων για μηχανοκίνητα οχήματα. Η Μπογκοτά Κολομβίας έχει φιλόδοξα αντικαταστήσει 35χλμ από λωρίδες μηχανοκίνητης κυκλοφορίας με νέες έκτακτης ανάγκης λωρίδες ποδηλάτων, χρησιμοποιώντας προσωρινούς κώνους, ακολουθώντας το δίκτυο των αστικών λεωφορείων, παρέχοντας εναλλακτική μετακίνηση από αυτό. Οι εργαζόμενοι ρυθμίζουν το πλάτος της λωρίδας κυκλοφορίας ανάλογα με τη χρήση.

Στα τέλη Μαρτίου ο ποδηλάτης δήμαρχος της πόλης του Μεξικού, πρότεινε 130χλμ προσωρινών ποδηλατικών λωρίδων. Στο μεταξύ 1,7χλμ προσωρινών ποδηλατολωρίδων, από τις 8πμ-7μμ έχουν εγκατασταθεί σε μια μεγάλη αρτηρία.

Στο Hackney στο Λονδίνο σχεδιάζουν να φιλτράρουν προσωρινά δρόμους από τα μηχανοκίνητα τοποθετώντας γλάστρες φυτών. Προτείνονται να μετατραπούν δρόμοι σε 30χλμ/ω μέγιστη ταχύτητα, να δοθούν ποδήλατα σε εργαζόμενους σε θέσεις κλειδιά, να δημιουργηθεί βασικοί διάδρομοι ποδηλατικών διαδρομών εκτάκτου ανάγκης, την αφαίρεση των κάγκελων σε πεζοδρόμια και επέκταση αυτών με κώνους.

Παράλληλα πολλές πόλεις παρέχουν δωρεάν τα κοινόχρηστα ποδήλατα τους.

ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ;

Εδώ οι διοικούντες φωτογραφίζονται στα ΜΜΕ και στα Social Media, αναγνωρίζοντας το ποδήλατο μόνο ως εργαλείο μάρκετινγκ, παρότι είναι μια εφεύρεση 190 χρόνων, η οποία είναι ικανή να καταπολεμήσει εκτός του COVID-19.. προβλήματα σωματικής και ψυχικής υγείας, ατμοσφαιρικής ρύπανσης και ηχορύπανσης, της κλιματικής αλλαγής, της εξάρτησης από το πετρέλαιο και αέριο, και των πολέμων και προσφύγων που δημιουργεί ο έλεγχος των πηγών τους, την περιβαλλοντική υποβάθμιση εκεί που εξορύσσεται, τις κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες στην μετακίνηση.

Μάλιστα ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης κ. Ζέρβας, αφού πρόσφατα χρησιμοποιεί μότο-ποδήλατο (ηλεκτρικό) μας συνιστά να κάνουμε στατικό ποδήλατο γυμναστικής, αφού έχει ήδη ακυρώσει την κατασκευή της επέκτασης ενός μικρού πεζόδρομου στην οδό Αγ. Σοφίας (!), και δεν υλοποιείται η παρακαταθήκη των σχεδιασμών της προηγούμενης δίοικησης όπως:

1) δεν συντηρούνται οι λιγοστές υπάρχουσες ποδηλατολωρίδες που είχαν ήδη αποφασισθεί.
2) δεν ξεκίνησε η κατασκευή του μικρού σε μήκος ποδηλατόδρομου στην οδό Παπάφη που είχε ήδη μελετηθεί.
3) δεν υλοποιείται το πρόγραμμα Urbact III με 88χλμ ποδηλατικού δικτού, λαμβάνοντας υπόψη και τις παρατηρήσης μας εδώ, για υλοποίηση του ως ασφαλές δίκτυο διαχωρισμένο από την κυκλοφορία.
4) δεν υλοποιείται έστω ο συντηρητικός ποδηλατικός σχεδιασμός του Σχέδιου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (η κριτική μας εδώ).
5) δεν εντάχθηκαν στον προυπολογισμό και στο τεχνικό πρόγραμμα του 2020 ποδηλατικά έργα.

Αντ’ αυτού αγοράστηκαν ηλεκτρικά οχήματα(!), αντί για ποδήλατα στον Δήμο Θεσσαλονίκης.
Αντ’ αυτού έκλεισε η παραλία της πόλης στην πανδημία(!), δηλαδή την μόνη μεγάλη διέξοδο ανάσας των πολιτών, σε μια πόλη με ελάχιστο δείκτη πρασίνου, ελεύθερων χώρων, και μεγάλη ατμοσφαιρική ρύπανση, όχι μόνο από την μηχανοκίνηση, αλλά και από τα διυλιστήρια πετρελαίου που πρόκειται να επεκταθούν(!), αλλά και την νέα άδεια για την καύση απορριμάτων στο Τιτάν(!) και τα οποία πρέπει να σταματήσουν.

Με την απαγόρευση κυκλοφορίας λόγω κορονοιου οδηγηθήκαμε σε καθαρότερο αέρα, αλλά δεν γίνεται τίποτα για να διατηρήσουμε αυτή την κατάσταση σε βάθος χρόνου, σώζοντας τους 16.440 πρόωρους θανάτους από την ατμοσφαιρική ρύπανση, και τους 709 νεκρούς και 701 βαριά τραυματίες από τα Τροχαία Εγκλήματα (2018) στην Ελλάδα.

Στις φωτογραφίες με ποδήλατο ο Ολλανδός πρωθυπουργός o κ. Μαρκ Ρούτε, ο κ. Μητσοτάκης (Πρωθυπουργός), ο κ. Τζιτζικώστας (Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονάις), και ο κ. Ζέρβας (Δήμαρχος Θ), αλλά και ο χάρτης με τους ποδηλατόδρομους σε κάθε χώρα, για να συγκρίνουμε ποιοι κάνουν πράξεις, και ποιοι φιγούρα.

ΥΠΟΓΡΑΦΟΥΜΕ Ασφαλές Δίκτυο Ποδηλατόδρομων Τώρα!

Υπογράφουμε νέο Ψήφισμα, για την άμεση κατασκευή προστατευμένου πλήρους δικτύου ποδηλατόδρομων σε όλα τα αστικά κέντρα, που ενώνουν τις γειτονιές, τα σημεία ενδιαφέροντος, το κέντρο και τους όμορους δήμους, καθώς και υπεραστικούς και Ευρωπαϊκούς ποδηλατόδρομους. Διεκδικούμε διάδρομους ποδηλάτων αποκλειστικής κίνησης, διπλής κατεύθυνσης, ασφαλτοστρωμένων, διαχωρισμένους με νησίδα ή κράσπεδο, και φυσικά εμπόδια για την αποτροπή της παράνομης στάθμευσης και κίνησης μηχανοκίνητων οχημάτων σε αυτούς.

Υπογράφουμε εδώ https://actionnetwork.org/petitions/safe-cycling-network-now

Το παλαιότερα ψήφισμα συγκέντρωσε 6.641 υπογραφές εδώ και συνεχίζουμε πανελλαδική καμπάνια σε νέα πλατφόρμα!

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΤΙ ΔΙΕΚΔΙΚΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΔΗΛΑΤΟ ΕΔΩ:
https://www.gymnosophy.gr/cycling

22-Απρ-2020 Κώστας Τερζόπουλος
Σεμινάριο Ποδηλατικής Πολιτικής – Πανεπιστήμιο Άμστερνταμ για Gymnosophy

ΠΗΓΕΣ:

Η Ελλάδα πρώτη σε θανάτους από ρύπους στην Ε.Ε. (infographic)
https://greenagenda.gr/η-ελλάδα-πρώτη-σε-θανάτους-από-ρύπους-σ/

Στατιστικά στοιχεία Τροχαίας για Ελλάδα 2018
http://www.astynomia.gr/index.php?option=ozo_content&perform=view&id=81882&Itemid=73&lang=

Κοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης Θεσσαλονίκης: “Μια βόλτα την ημέρα…”
http://www.kiathess.gr/gr/yliko/arthra/303-shutdown-paralias-thess

¨112 σύλλογοι λέμε ΟΧΙ και ΣΤΑΜΑΤΑΜΕ τον ¨ΙΟ της καρκινογόνας καύσης απορριμμάτων¨ στο ΤΙΤΑΝ Ευκαρπίας Θεσσαλονίκης¨
https://oxisthnkayshstotitaneukarpia.blogspot.com/2020/04/113.html

World Health Organization: Moving around during the COVID-19 outbreak
http://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19/novel-coronavirus-2019-ncov-technical-guidance/coronavirus-disease-covid-19-outbreak-technical-guidance-europe/moving-around-during-the-covid-19-outbreak

Researchers call on government to enable safe walking and cycling during the COVID-19 pandemic
https://docs.google.com/document/d/e/2PACX-1vR5AdOmF2effrg-lpBXtvh0stbxM0W6xTDwV2J-xIgHB8rPfZl5bLVR5eL7VV2m_W9xx5PgH26TB0vq/pub

World Economic Forum – (VIDEO) These 5 cities are turning roads into bike lanes because of coronavirus
https://www.facebook.com/worldeconomicforum/videos/241218763925991/

Cycling Beyond the Crisis
https://ecf.com/cycling-beyond-crisis

The deadly link between COVID-19 and air pollution
https://www.weforum.org/agenda/2020/04/the-deadly-link-between-covid-19-and-air-pollution/

Air pollution goes down as Europe takes hard measures to combat coronavirus
https://www.eea.europa.eu/highlights/air-pollution-goes-down-as

World cities turn their streets over to walkers and cyclists
https://www.theguardian.com/world/2020/apr/11/world-cities-turn-their-streets-over-to-walkers-and-cyclists

Exploring characteristics and motives of long distance commuter cyclists
https://orbit.dtu.dk/en/publications/exploring-characteristics-and-motives-of-long-distance-commuter-c

Health impact assessment of cycling network expansions in European cities
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0091743517304978www.gymnosophy.gr